Craft of Writing-Nghệ thuật viết

Writing is an art, writing is a skill
by Kal Kally
Nguồn: accvn.net

Lời đề tựa

Viết
luôn là một điều cần thiết đối với cuộc sống con người. Có rất nhiều
dạng viết, văn bản khoa học, thi ca, truyện, ký sự, bài luận... Mỗi
dạng viết đều có điểm mạnh và điểm yếu, và đều đóng vai trò quan trọng
trong những lĩnh vực khác nhau của đời sống. Khi viết gắn với văn học,
viết còn là một nghệ thuật.

Đối với mọi thể loại viết, để có thể
viết hay được cần đến hai yếu tố, tài năng và kỹ thuật. Trong khi tài
năng là do bẩm sinh, và không thể thay đổi được thì kỹ thuật có thể
phát triển bằng cách đọc nhiều, bằng cách tự ý thức phát triển kỹ thuật
của mình.

Tôi không phải là một người có tài năng gì trong
lĩnh vực viết truyện này. Tôi cũng không dám nói kỹ thuật viết của tôi
cao. Nhưng tôi có thể nói rằng tôi rất yêu thích viết, và tôi muốn kỹ
thuật viết của mình có thể khá hơn. Vì vậy, tôi quyết định lập ra
series này.

Đây không phải là một cách để chứng minh rằng tôi có
kinh nghiệm trong việc viết. Tôi cũng chỉ đang học cách để viết sao cho
có thể đọc được mà thôi. Tất cả những gì sẽ được đưa ra trong Series
đều được rút ra từ những gì tôi tìm thấy ở trên mạng, những gì tôi được
những người viết fic khác chỉ dẫn, từ kinh nghiệm của chính tôi, và
điều quan trọng nhất, là từ con mắt của một người ĐỌC.

Tôi lập
ra series này, một phần là muốn tự nâng cao khả năng của mình. Đây cũng
là một cách để tôi học. Một phần khác, tôi hy vọng series này có thể
đem đến cho những người cũng yêu thích văn học như tôi một cái gì đó
hữu ích. Nếu có thể, tôi cũng mong các bạn đóng góp những kinh nghiệm
của các bạn để chúng ta có thể cùng chia sẻ.

Kal Kally.

Writing is an art, writing is a skill Series

Một số điều nên biết khi viết fic
#1 in the Writing is an art, writing is a skill Series.
by Kal Kally

Part 1: Outside the fic.

Giới thiệu:
Bài này được viết dựa theo kinh nghiệm của bản thân là một người ĐỌC.
Bản thân người viết không phải là một người viết fic hoặc fan fiction
vô cùng tài năng gì, cũng không mong muốn lên mặt dạy đời, bài này được
viết dưới cái nhìn của một người đọc chứ không phải một người sáng tác.
Hướng dẫn để viết một fic chất lượng cao cũng nằm ngoài khả năng của
người viết. Đây chỉ là danh sách được rút ra từ những lỗi cơ bản của
những người viết truyện nghiệp dư với mục đích để các fic tỏ ra có thể
đọc được.

1. Hãy để tên bạn, và tên của đồng tác giả với bạn
vào dưới tất cả các phần của câu chuyện của bạn, đặc biệt là dưới tựa
đề. Rất nhiều truyện được lấy về, lưu trong máy, thậm chí được in ra,
do những độc giả nhưng những những độc giả đó thường không bao giờ bận
tâm copy thêm tên bạn nếu tên bạn để tách rời với truyện. Post truyện ở
một forum cũng vậy. Thậm chí ở một số trang Web, tên của người viết còn
không được đặt ở trang Web đó. Khi bạn sáng tác một câu chuyện nào đó,
nghiệp dư hay không, post ở đâu cũng như vậy, bạn xứng đáng được biết
tới ít nhất là chính bạn đã tạo ra câu chuyện đó chứ không phải là ai
khác.

2. Khi viết, hãy luôn đặt warning cẩn thận nếu fic
của bạn có chứa những nội dung dù chỉ hơi người lớn một chút hoặc những
nội dung có thể gây phản cảm cho người đọc, chẳng hạn như cái chết của
nhân vật chính, angst... Điều này về phía độc giả, sẽ giúp họ tránh
được những truyện mà họ không muốn đọc, nếu đọc xong sẽ gây cho họ cảm
giác khó chịu. Về phía bạn, nó sẽ giúp bạn tránh được một phần những
lời chỉ trích nếu có.

3. Luôn luôn viết Summary. Hãy luôn
luôn giới thiệu ngắn về câu chuyện của bạn. Nó giúp người đọc có được
một cái nhìn về truyện đó và quyết định liệu mình có muốn đọc nó hay
không, có lựa chọn đọc nó hay không giữa hàng ngàn, hàng triệu triệu
những fic đang đầy rẫy trên mạng. Hãy post Summary đó ở ngoài truyện
nếu có thể được, đây là trường hợp bạn post ở những trang lớn như
fanfiction.net hay có trang Web riêng. Còn nếu không được như khi bạn
post ở forum, thì hãy đặt nó ở đầu fic. Rất nhiều người tôi biết, trong
đó có tôi, thường bỏ qua những fic khi nó không có summary.

4. Hãy cẩn thận khi viết summary. Bạn
có thể đặt một phần warning vào summary. Nếu bạn viết fan fic và viết
chuyện lãng mạn về một đôi nhân vật nào đó, hãy cố nói là bạn đang viết
về đôi nhân vật đó. Rất nhiều người đọc chỉ muốn đọc về một đôi nhân
vật mà mình yêu thích. Đọc về đôi khác có thể gây cho họ phản cảm. Cũng
cố đừng làm lộ kết thúc của mình trong summary. Hãy để câu chuyện của
bạn có một chút gì bí ẩn để hấp dẫn người đọc. Thường thì khi gặp một
câu chuyện để lộ kết cục ngay từ đầu, người đọc sẽ bỏ qua. Bạn cũng nên
hạn chế dùng những từ như "rất bí ẩn", "kỳ lạ" ở trong summary một cách
tối đa trừ phi nó vô cùng cần thiết, nó làm cho người đọc cảm thấy
truyện của bạn thiếu sáng tạo và đang đi theo một mô típ quen thuộc.

5. Kiểm tra lại chính tả.
Cho dù bạn đang viết tiếng Việt hay đang viết tiếng Anh, hãy kiểm tra
lại chính tả. Tránh viết tắt hay dùng những ký hiệu đặc biệt. Đây là
điều tối thiểu mà bạn có thể làm để tôn trọng độc giả của bạn. Không có
gì khó chịu hơn là đọc một câu chuyện đầy những từ viết tắt, những ký
hiệu. Hơn nữa, viết tắt và ký hiệu sẽ phá hỏng những đoạn sâu sắc,
những khúc miêu tả tâm lý và những hiệu ứng mà bạn tạo cho fic của bạn
bằng ngôn từ.

6. Rất nhiều người khuyên là bạn nên tìm cho mình một người kiểm tra fic. (Beta-reader)
Người này có thể là bất cứ ai, bạn, người thân, không cần phải là một
nhà phê bình văn học, chỉ cần là một người yêu thích văn học. Đừng chọn
một người kiểm tra fic không bao giờ đọc sách để giải trí, hay bản thân
người đó lại dùng ngữ pháp sai trầm trọng. Khi người kiểm tra fic tìm
được một lỗi sai, hãy biết ơn người đó chứ đừng tỏ ra khó chịu. Những
nỗ lực của một người kiểm tra fic không phải là để đối chọi hay đả kích
bạn mà chỉ là mong muốn giúp fic của bạn hoàn thiện hơn.

7. Đừng xin lỗi.
Nếu fic của bạn chưa được beta (kiểm tra) thì đừng nói lên điều đó.
Đừng thông báo một cách căng thẳng "đây là fic đầu tay của tôi". Nếu
chính bản thân người viết fic cảm thấy phải xin lỗi độc giả về những
lỗi ngữ pháp, hay là những thứ lỗi khác có thể có trong fic thì những
người đọc nhạy cảm có thể nghĩ "Cảm ơn đã thông báo" và không đọc fic
đó nữa. Cho dù bạn viết về nội dung gì, có làm phản cảm người đọc hay
không, đừng bao giờ xin lỗi về nó. Tôi đã học được điều này, và đây là
bài học mà tôi nhớ nhất, khi tôi viết một fic có nội dung có thể khiến
người khác khó chịu. Một số người phản ứng lại fic của tôi, chỉ trích
nội dung đó. Nhưng khi tôi xin lỗi về nó, thì tôi nhận được không ít
những lời "you don't have to apologize for it", "never apologize" từ cả
những người ủng hộ tôi và những người đã chỉ trích tôi. Bởi vì nếu bạn
đã không yêu thích và tự hào về những gì mình viết thì post nó có ý
nghĩa gì chứ? Và nếu bạn thông báo nó ra thì còn có ai muốn đọc nó nữa
không? ĐỪNG POST TRUYỆN CHO ĐẾN KHI BẠN TỰ HÀO VỀ NÓ.

8. Chú ý của người viết (Author Note/AN).
Một số người có xu hướng đặt AN vào ngay giữa câu chuyện của mình. Đừng
làm thế. Bạn không cần phải chen ngang vào một câu AN dạng "AN: Tôi
quên mất không nói, đó là người yêu cũ của cô ta." hay "AN: Viết cậu ta
như thế này tôi cũng đau lắm chứ." Nếu bạn có điều gì quên mất không
nhắc đến, hãy tìm cách nhắc đến ở phần sau, và mọi AN chỉ nên đặt ở đầu
hoặc cuối truyện.

9. Hãy để cho mình có thời gian để viết. Đúng
là có nhiều khi bạn sẽ viết được một fic hay với những tình cảm trào
dâng chỉ trong một thời gian ngắn, nhưng bạn nên dành nhiều thời gian
hơn cho fic của bạn. Dành thời gian để đọc lại nó và suy nghĩ về nó.
Nếu bạn viết toàn bộ fic trong một phút cảm hứng dào dạt, cũng đừng nói
nó ra khi giới thiệu về fic của mình, vì tâm lý người đọc là chẳng bao
giờ muốn đọc một fic có vẻ không được chăm chút cẩn thận cả.

10. Đặt cho mình một hạn cuối, deadline.
Hãy cố hoàn thành kịp fic của mình trước deadline đó. Tuy deadline có
tác dụng kích thích bạn viết, nhưng xin nhớ deadline không phải là một
thứ giết chết chất lượng. Hãy chú ý tới deadline nhưng đừng coi trọng
quá mức deadline. Nếu bạn cần, thì hãy để thêm thời gian cho mình để
viết một fic thật sự chất lượng chứ không phải chỉ là một sản phẩm
trong cơn vội vã. Và đối với việc đọc, việc một fic đang hay dừng lại
và phải chờ đợi nó update tiếp là một việc disturbing like hell, nhưng
cũng đem đến một cảm giác chờ đợi rất hay chỉ có ở riêng việc đọc
truyện. ^^

Copyright by Kal Kally

Một số điều nên biết khi viết fic (cont)
#1 in the Writing is an art, writing is a skill Series.
by Kal Kally

Part 2: Inside the fic

1. Đừng lập lại chính mình.
Một số thông tin liên quan tới nội dung chuyện được đưa ra là cần thiết
và đem lại điểm nhấn cho câu chuyện. Lần thứ hai nó được đưa ra mà
không phải nhằm tạo ra tình huống truyện vẫn có thể chấp nhận được. Lần
thứ ba sẽ tạo nên phản cảm. Người đọc không phải là người dễ quên. Lần
thứ nhất là họ hiểu rồi. Bạn không cần phải nhắc lại nữa.

2. Nắm rõ tính cách nhân vật.
Điều này rất cần thiết nếu như bạn đang viết fan fiction và đặc biệt
cần thiết nếu bạn đang đi theo tình tiết có sẵn trong truyện gốc. Nên
cố đừng làm sai lệch tính cách nhân vật hết mức có thể. Khi đọc một fan
fic, người đọc đã có sẵn hình tượng nhân vật trong đầu, vì vậy, khi
nhân vật bạn viết đi chệch với hình tượng ấy, người đọc sẽ có phản cảm.
Dĩ nhiên, điều này là điều thừa đối với những truyện vui cười, Humor,
vì trong thể loại này, sự làm sai lệch tính cách nhân vật được sử dụng
như một công cụ để tạo tính hài hước.

3. Tránh xa Mary Sue.
Mary Sue là một nhân vật quá hoàn thiện mà người viết sáng tạo nên từ
mơ ước của chính mình. Đúng, có một số tác phẩm viết về Mary Sue vẫn
rất hay và được yêu thích, nhưng chúng hiếm như một con mèo không thích
ăn cá vậy, tác phẩm của bạn sẽ không nằm trong số đó đâu >_<
Không có gì khó chịu hơn là đọc về Mary Sue. Mary Sue. Cô ta phải chết!

4. Đừng viết tắt,
đừng dùng những từ phổ biến và thông dụng trong khi chat như LOL, U,
Luv. Ít ra thì nó cũng giữ được cho người đọc một ấn tượng bạn là một
người coi việc viết là nghiêm chỉnh, chưa cần biết truyện của bạn có
hay hay không. Và điều này sẽ giúp cho những cảm xúc bạn đang muốn thể
hiện cho 1 đoạn văn không bị phá hủy. Cứ thử tưởng tượng một câu chuyện
bi kịch mà trong lời hội thoại, đối phương luôn được xưng hô thành U,
từ 'và' luôn thành '&'..., chắc chắn bị kịch đó sẽ chuyển thành hài
kịch.

5. Trước mỗi cảnh, nên giới thiệu bối cảnh về thời gian và địa điểm để
người đọc không bị khó hiểu với những câu hỏi như 'Lúc nào thế nhỉ? Ở
đâu đây?'. Chuyện này là không cần thiết nếu bạn viết PWP, truyện không
tình tiết hoặc POV ngắn.

6. Hãy cho nhân vật một cái tên.
Một số người viết có vẻ như không nghĩ ra được cái tên hay sao đó mà để
nhân vật có cái tên như ***, ---, XYZ.... Xin đừng làm thế. It's
disturbing like hell. Cái tên là cái căn bản nhất để xây dựng ấn tượng
về một nhân vật đối với người đọc.

7. Đừng viết những truyện mà bạn hoặc bạn của bạn nhảy vào và tiếp xúc với nhân vật.
Mọi dạng viết đều là một loại luyện tập tốt, nhưng có post thì hãy post
ở đâu mọi người biết bạn và bạn của bạn là ai như ở forum, đừng post
lên những cộng đồng viết fic lớn hoặc một trang Web riêng. Thật khủng
khiếp khi phải đọc một fic mà luôn phải tự hỏi, 'người này là ai nhỉ,
người kia là ai nhỉ'.

8. Tìm hiểu về những nội dung mình viết nếu bạn muốn viết AU.
AU là khi bạn viết một nội dung, bối cảnh hoàn toàn khác sử dụng những
nhân vật có sẵn, ví dụ như Gundam Wing đặt trong bối cảnh cảnh sát và
tội phạm. Để viết chúng, ít ra bạn cũng nên biết đôi chút về những gì
mình viết. Nếu bạn đặt nhân vật vào ngành cảnh sát chẳng hạn, thì ít ra
bạn cũng nên biết cách ăn nói của cảnh sát. Người bình thường thì không
sao, nhưng một cảnh sát thật có thể đọc fic của bạn trong lúc giải trí,
và anh ta sẽ cười sặc sụa khi thấy bạn dùng sai từ ngữ.

9. Cực kỳ quan trọng.
Mỗi đoạn hãy dùng một POV. POV là quan điểm của người được nói tới. Mỗi
đoạn, mỗi một cảnh, hãy gắn liền nó với quan điểm, cách nhìn nhận và
cảm xúc của một nhân vật. Nếu trong một đoạn bạn đang viết về Hiei,
cách cậu ta nhìn em gái như thế nào, cách cậu ta đối đáp lại Kuwabara.
Hiei nói chuyện với Kurama và rồi cậu ta nói. "Hiei, điều này...." Viết
như thế sẽ gây khó hiểu cho người đọc, bởi người đọc cũng đang theo dõi
câu chuyện của bạn dưới cách nhìn của Hiei, phản ứng đầu tiên sẽ là
'Tại sao Hiei lại tự gọi mình nhỉ?'. Sử dụng nhiều hơn một cách nhìn
trong một cảnh rất dễ gây khó hiểu và rối cho người đọc.

10. Đừng dùng những từ viết HOA.
Một ý trọng tâm của bạn mà bạn muốn nhấn mạnh, người đọc sẽ tự hiểu, không cần bạn phải nhắc nhở. Nếu là nhấn mạnh trong hội thoại, khi muốn nói nhân vật thể hiện sự nhấn mạnh ấy trong giọng mình, hãy dùng ký hiệu in đậm text hoặc dấu chấm, ví dụ như: Shut. The. Hell. Up. Và những sự
nhấn mạnh như vậy cũng không nên được dùng quá nhiều, một hai lần cho
một chapter là quá đủ.

May be more, may be not. ^^

Copyright by Kal Kally

Mary Sue, thiên thần hay ác quỷ.
#2 in the Writing is an art, writing is a skill Series.
by Kal Kally

Part 1: Gương mặt của một thiên thần?

Nếu
bạn là một độc giả của fiction nói chung và fan fiction nói riêng thì
hẳn bạn đã gặp Mary Sue, cho dù bạn có nhận ra điều đó hay không. Mary
Sue đã reo rắc kinh hoàng cho độc giả và người viết ở khắp mọi nơi. Một
số người bảo vệ cô ấy, đa phần ghê tởm và chống lại cô ấy. Cô ấy bị
buộc tội là phải chịu trách nhiệm cho hầu hết những điều xấu xa trong
thế giới của fiction và fan fiction. Cô ấy có bị oan hay không?

Mary
Sue xuất hiện ở khắp mọi nơi dưới nhiều cái nên và nhiều hình dạng. Cô
ấy thường rất dễ nhận ra bởi vì bạn chỉ đơn giản là không thể không
nhận ra cô ấy được. Trong fiction, cô ấy nổi bật dưới đủ mọi hình thức.
Trong fan fiction, cô ấy ẩn mình đi sau những nhân vật lấy từ nguyên
bản, lúc này, khó nhận ra cô ấy bằng hình dáng, nhưng mọi thứ khác thì
vẫn đập vào mắt những người đã lướt qua Mary Sue.

Cô ấy khiến cả
hoa hậu thế giới hay tiên nữ cũng phải ghen tị vì sắc đẹp của mình. Đôi
mắt cô ấy thường to đẹp long lanh, đôi lúc thường có những màu khác
thường như tím, bạc... Tóc cô ấy có thể dài tới gót, luôn mượt mà, và
cũng như mắt, hay có những màu khác biệt như đỏ, bạch kim hay cực kỳ
khác biệt như xanh biển hoặc đỏ hơi vàng ánh tím chẳng hạn. Cô ấy là
một người đẹp tuyệt vời.

Cô ấy lại còn thông minh nữa. Mary Sue
có tài trong đủ mọi lãnh vực. Cô ấy có thể sửa một cỗ máy phức tạp chỉ
với một vài công cụ thô sơ dù cô ấy không phải là kỹ sư. Cô ấy đọc xong
những cuốn sách mà một học giả phải đọc trong cả tháng chỉ trong vòng
một ngày. Cô ấy hát hay tuyệt vời, nấu ăn tuyệt ngon, luôn thông cảm và
hiểu người khác, đôi lúc cô ấy còn có khả năng ngoại cảm nữa. Cô ấy là
một người hoàn hảo.

Mary Sue là một người không bao giờ bị khuất
phục. Cô ấy ngoan cường, thậm chí còn hơi cứng đầu cứng cổ nữa. Cô ấy
vượt qua được tất cả, dám đối mặt với tất cả, không sợ hãi bất cứ một
cái gì. Cô ấy là một người bản lĩnh.

Những thứ đồ cô ấy có như
vũ khí, sách, máy móc, không một cái gì không tuyệt vời. Tân tiến nhất.
Mạnh nhất. Lại chỉ có mình cô ấy sử dụng được. Cô ấy là một người được
số phận ưu đãi.

Tên Mary Sue thường rất khác biệt, tượng hình
hoặc được gợi từ tên của người đã tạo ra cô ấy. Khác biệt là nhiều
nhất: Callisto, Unella. Đôi lúc nó khác biệt tới mức người sáng tạo ra
cô ấy phải giải thích với chúng ta cách đọc của cái tên: Janaris đọc là
Yah-NAH-ris. Cô ây là người có cái tên không thể quên.

Quá khứ
của Mary Sue thường rất bi kịch. Cô ấy đã phải trải qua những biến cố
lớn từ nhỏ, những biến cố mà người thường nếu trải qua hẳn đã phải phát
điên. Hiện tại của cô ấy thường rất khác người. Cô ấy là một người bất
tử, cô ấy là người anh hùng nhỏ tuổi nhất hoặc lớn tuổi nhất. Cô ấy là
thiên thần bị nguyền rủa hay ác quỷ thánh thiện. Hiện tại của Mary Sue
cũng thường chứa đầy đau khổ và phản bội. Cô ấy là người được quyền
đứng trên người khác hoặc cô ấy là người phải chịu nhiều đau khổ.

Nhưng
Mary Sue không vì thế mà lên mặt với người khác. Cô ấy luôn thấu hiểu
mọi người. Sự hiện diện của cô ấy đem lại cho họ niềm an ủi, tia sáng
dẫn đường. Cô ấy động viên nhiều người chỉ bằng một hành động nhỏ. Cô
ấy hy sinh vì người khác, xả thân vì người khác. Cô ấy luôn hàn gắn,
sửa chữa mọi thứ: những trái tim tan vỡ, những con tàu vũ trụ tan vỡ,
những cuộc đời tan vỡ, những linh hồn tan vỡ. Cô ấy là một người bác ái.

Mary
Sue được rất nhiều người yêu quí. Cô ấy được những người cấp cao nhất
trong một tổ chức, quốc gia, hoặc nhiều tổ chức, quốc gia, hoặc những
người mạnh nhất hành tinh si mê. Nếu cô ấy còn không phải là nhân vật
chính chuyện, thì cô ấy luôn thành đôi lứa với nhân vật nam chính của
chuyện đó, nữ chính nếu là yuri. Sự hiện diện của cô ấy ảnh hưởng lớn
tới mọi người trong truyện. Cô ấy được những nhân vật, thậm chí là cả
những nhân vật vô cảm suốt ngày lo lắng cho cô ấy. Cô ấy là biểu tượng
của tình yêu.

Cái chết của Mary Sue thường rất đẹp, đẹp tuyệt
diệu. Cô ấy cứu cả thế giới, cuối cùng phải trả giá bằng sinh mạng. Cô
ấy chết để nhường một người khác được sống. Cô ấy để lại những giá trị
quý báu cho nhân loạt qua cái chết. Cái chết của cô ấy được than khóc,
thương tiếc. Những người yêu cô ấy vì cô ấy mà tự kết liễu đời mình. Cô
ấy là người luôn có được một cái chết thanh cao.

Người anh em họ
của Mary Sue, Harry Stu giống hệt cô ấy, chỉ khác một chút là giới
tính. Anh ấy được biết đến như là một người đẹp trai, tài giỏi, mạnh
mẽ, cá tính, lạnh lùng, được hàng đống con gái ngưỡng mộ, được cả thế
giới phải biết đến vì tài năng về khoa học hay võ thuật, hay hacking
v.v...

Trong slash/yaoi fan fiction, Mary Sue thường ẩn trong
những nhân vật nam và cả nữ, biến họ trở thành mỏng manh, yếu đuối, dễ
khóc, cần bảo vệ của nhân vật mà họ được ghép đôi. Harry Stu thường ẩn
trong những nhân vật nữ và cả nam, biến họ trở thành siêu mạnh mẽ đủ để
bảo vệ nhân vật yếu hơn mà họ được ghép đôi. Cô ấy còn là những nhân
vật mới toanh không liên quan tới truyện gốc được đưa vào fan fiction
nữa.

Mary Sue đẹp, hoàn hảo, bản lĩnh, bác ái, chịu nhiều đau khổ, được yêu quí, hy sinh vì người khác, hẳn cô ấy là một thiên thần?


End Part 1.

Next Part: Bản chất của một ác quỷ?

Mary Sue, thiên thần hay ác quỷ (cont)
#2 in the Writing is an art, writing is a skill Series.
by Kal Kally

Part 2: Bản chất của một ác quỷ?

Chỉ một số ít những Mary Sue đi vào lòng người đọc nhờ tài năng tuyệt diệt
của người cầm bút, phần lớn Mary Sue đều bị người đọc căm ghét. Cô ấy
là kẻ thù của những người viết truyện tốt. Cô ấy phá hỏng những câu
chuyện có tiềm năng. Tuy nhiên, cô ấy cũng có fan của mình.

Sao vậy?

Để trả lời câu hỏi này, chúng ta thử đi vào tìm hiểu xem Mary Sue là ai?

Mary Sue có thể là bản sao của người viết, cô ấy thể hiện những giấc mơ,
những ảo tưởng của người viết về bản thân mình. Cô ấy có thể là một
nhân vật nguyên bản của truyện giữ vai trò trung tâm của truyện nhưng
vai trò này bị lạm dụng quá mức. Thường thì cô ấy là cả hai.

Mary Sue phải chết vì nhiều lý do. Cô ấy đem lại sự nhàm chán và đơn điệu.
Những nhân vật không phải là Mary Sue thường phức tạp và không hoàn
hảo. Mary Sue thì khác, cô ấy quá hoàn hảo nên chỉ là một nhân vật đơn
nhất không tạo được những bất ngờ thực sự. Người viết có thể cho các
nhân vật trong truyện trầm trồ thán phục: "Ôi, cô ấy giết được cả quỷ
chỉ với một con dao." Nhưng độc giả thì không, độc giả sẽ nghĩ: "Chắc
chắn là cô ta làm được như thế rồi, có gì lạ đâu."

Cô ấy là mơ ước, là giấc mơ thầm kín của một tác giả, phần lớn người đọc lại không muốn đọc về giấc mơ thầm kín ấy. Họ muốn đọc về những con người thực sự, cũng có những lỗi lầm, những khiếm khuyết. Họ thấy những con người hoàn hảo là không thật, vô nghĩa, và có rất nhiều người đọc cảm thấy khó chịu khi đọc những nhân vật hoàn hảo đó.

Trong fan fiction,
Mary Sue làm người đọc phải chú ý đến cô ấy, từ đó làm lệch chiều hướng
truyện, khiến người đọc không thể chú ý hoặc đọc được nhiều về nhân vật
mình muốn đọc. Trong fiction, Mary Sue cho dù có là trung tâm cũng quá
tỏa sáng, khiến những nhân vật khác đều chìm đi đằng sau cái ánh sáng
ấy. Nhưng một câu truyện có Plot lại không thể chỉ là độc diễn của một
nhân vật, nó được tạo nên từ sự kết hợp giữa nhiều nhân vật và nhiều
tình huống.

Mary Sue thể hiện sự không kinh nghiệm của người cầm bút. Xét theo mọi chiều hướng, người ta không thể suy ra ở Mary Sue được cái gọi là hiểu biết về cuộc sống. Những tác phẩm dạng Mary Sue rất hiếm khi mang được tính hiện thực, vì ngay chính bản thân sự hoàn hảo đã không hiện thực. Cô ấy còn thể hiện sự yếu kém về trí tưởng tượng không thể tạo dựng được nhân vật đa dạng và phức tạp hay không thể nghĩ ra được nhân vật sẽ làm gì trong một trường hợp được đặt ra một cách hợp lý. Có thể nói, trong những fiction có Mary Sue xuất hiện, người viết cũng đã hóa thân vào nhân vật, nhưng lại không thể hóa thân vào nhân vật một cách trọn vẹn để nhìn thế giới của fiction dưới một con mắt khách quan mà đã để lại dấu ấn của cái tôi quá nhiều lên nhân vật. Sự hóa thân như vậy coi như là thất bại.

Mary Sue cũng bẻ cong đi tâm lý của nhân vật. Do cô ấy là bản sao của tác giả, cô ấy cũng có cái nhìn và quan điểm của tác giả. Người viết có xu
hướng cho rằng các nhân vật chỉ nhìn Mary Sue là đã có ý nghĩ: "Không
hiểu sao, chỉ nhìn cô ấy, tôi cảm thấy tin tưởng, tôi muốn nói hết mọi
điều với cô ấy." Hoặc ngay từ cái nhìn đầu tiên, ai cũng yêu cô ấy
ngay, hoặc ai cũng lo lắng, quan tâm tới cô ấy từng tí một cho dù cô ấy
làm gì. Tâm lý bình thường không như thế. Người ta phải mất nhiều thời
gian và cố gắng mới tin tưởng được nhau. Không phải ai cũng yêu ngay
người đẹp nhất. Khi người đọc đọc một truyện, họ có xu hướng mong chờ
tâm lý của nhân vật được giải quyết theo một hướng hợp lý nào đó. Khi
nó đi trệch với hướng đó một cách cũng hợp lý, họ chấp nhận nó như là
một điều bất ngờ. Khi nó quá bẻ cong hoặc không thể xảy ra, họ sẽ có
phản cảm.

Chỉ trong những câu chuyện ngắn, tác hại do Mary Sue gây ra không rõ ràng và lớn lắm. Nhưng trong những series truyện dài, hoặc những truyện nhiều chap, theo dõi hành trình của một Mary Sue thường luôn gây mệt mỏi và chán nản. Cũng có người thích nhân vật dạng Mary Sue, nhưng thường rất ít, còn hầu hết các độc giả đòi hỏi một tác phẩm chất lượng có thể chấp nhận được không thích Mary Sue, và những độc giả khó tính ghê tởm cô ta. Người thích và chấp nhận được Mary Sue nhất thường là chính tác giả đã tạo nên cô ta chứ không phải là người đọc.

Vậy phải chăng cô ta là ác quỷ?

Next last part: Sự thật và lời bào chữa.

Mary Sue, thiên thần hay ác quỷ (cont)
#2 in the Writing is an art, writing is a skill Series.
by Kal Kally

Part 3: Sự thật và lời bào chữa.

Mary
Sue đã tồn tại từ rất lâu. Nhưng khái niệm "Mary Sue" được dùng lần đầu
tiên vào năm 1974 trong một fan fiction của Star Trek do Paula Smith
viết. Đây là một nhân vật tuyệt đẹp nửa người, nửa là Vulcan, cô ta đã
cứu Kirk, Spock và Dr. McCoy. Trong những thập kỷ tiếp theo của fan
fiction, khái niệm này được dùng ngày càng phổ biến, và lấn sang cả
fiction, tuy nó được dùng phổ biến hơn ở fan fiction.

Viết Mary
Sue không khó, đúng ra là rất dễ dàng, nhưng nó lại khó đọc. Mary Sue
thường dẫn tới flame và những lời chỉ trích. Đối với những truyện nhiều
chương, nó khiến độc giả phải nghĩ "Lại tiếp tục, đùa à?" hoặc đơn giản
là họ ngừng đọc truyện đó. Tuy vậy, không phải mọi tác phẩm Mary Sue
đều là tồi tệ và chán ngán. Có những tác phẩm vẫn thu hút được rất
nhiều độc giả.

Vậy khi nào thì Mary Sue không phải là một Mary Sue?

Khi cô ta được thể hiện thú vị đến nỗi bạn không quan tâm cô ta là Mary Sue nữa.

Vấn đề là chỉ có một trong một trăm người viết là đủ kỹ năng để thực hiện điều đó.

Những
tác giả viết tồi thường dính tới Mary Sue nhiều hơn là những tác giả
viết tốt. Tuy vậy, lại có sự khác biệt giữa một người viết mãi mãi tồi
và một người viết tồi đang tiến bộ.

Có một câu nói là "Mary Sue
là một kẻ phải chết nhưng lại không thể bị giết." Đúng là như vậy. Mary
Sue là một bước mà hầu như mọi người viết nào cũng đã từng trải qua.
Một số người cho rằng Mary Sue không nhằm một mục đích nào khác ngoài
tạo điều kiện cho người viết thử sống hoàn toàn trong một thế giới
tưởng tượng. Nó là một bước chập chững của quá trình viết.

Hầu
hết những người viết đều cho rằng mình viết là vì đam mê. Nhưng nếu chỉ
viết, để rồi tống vào kho thì có lẽ là không cần quan tâm đến Mary Sue
có mặt hay không, nhưng những người viết muốn chia sẻ tác phẩm của
mình, coi tác phẩm của mình như là một tác phẩm văn học thực sự sớm
nhận ra rằng muốn mình có được độc giả, cần phải rời xa Mary Sue.

Anne Lamott, một người viết văn chuyên nghiệp đã nhận xét trong tác phẩm Bird by Bird
của mình: "Những người mới bắt đầu... luôn viết không ý thức được về
chính bản thân mình, thậm chí nếu họ tạo dựng nhân vật nữ trong tác
phẩm của họ vừa là người về nhất trong một cuộc đua ngựa vừa là một bà
mẹ nghiện rượu khóc rất nhiều."

Anthony Trollope cũng đã từng
xây dựng một Mary Sue cho mình khi còn trẻ trong ý nghĩ: "trong hàng
hàng tuần, hàng tháng, nếu tôi nhớ chính xác, còn là hàng năm... tôi dĩ
nhiên là vị anh hùng cho chính mình. Đó cũng giống như là sự cần thiết
của xây lâu đài cát. Nhưng tôi đã không bao giờ trở thành vua, hay
người đứng đầu... Tôi đã không bao giờ là một người từng trải hay một
nhà hiền triết... Nhưng tôi đã là một người thông minh, và những phụ nữ
đẹp luôn thích tôi. Và tôi xây dựng mình tốt bụng, rộng mở lòng và cao
quý trong ý nghĩ, cho dù phải đối mặt với những điều xấu xa; nói chung,
tôi xây dựng mình là một người tốt đẹp hơn nhiều lần so với con người
thực của tôi đã đạt được." Ông cho rằng hành động này đã tạo nên một
phần thành công cho mình về sau khi trở thành một nhà tiểu thuyết:
"Trong những năm sau này, tôi cũng vẫn làm việc đó, chỉ khác là tôi đã
xoá bỏ vị anh hùng của những giấc mơ trước đây và cuối cùng đã có thể
đặt bản thân mình sang một bên."

Mary Sue là sự khám phá của
người viết ban đầu đối với thế giới giả tưởng mà người đó ở trong, hoặc
sẽ ở trong. Mary Sue được những nhân vật khác tôn thờ, bởi vì những tác
giả viết Mary Sue đang khám phá cái sức mạnh mới mẻ của mình trong một
thế giới rộng lớn và xấu xa. Sự quyến rũ người khác phái cũng nằm trong
điều này, người viết bị thu hút bởi ý nghĩ một người lại có thể quyến
rũ những người khác phái khác nhiều hơn nhiều lần so với bình thường
trong thế giới giả tưởng. Cái khả năng này còn là đề tài cho rất nhiều
truyện văn học "của phụ nữ". Trong những tác phẩm lớn, cái giá của khả
năng này là một phần của câu chuyện, nó gắn với sự yếu kém của những
khả năng khác. Trong những tác phẩm rẻ tiền, cái giá của khả năng này
không lớn, chỉ là rất nhỏ. Trong những tác phẩm Mary Sue bước đầu, cái
giá này không bao giờ được trả, sức mạnh chỉ đơn giản là có.

Về
mặt thiếu kinh nghiệm, đúng, nhưng không có nghĩa là người viết thiếu
kinh nghiệm sống. Thường thì một người viết ban đầu chưa biết làm thế
nào để dựa vào những kinh nghiệm sống, những cảm nhận riêng, tâm hồn và
suy nghĩ của mình để xây dựng nên những nhân vật giống đời thật. Đây
cũng là lý do khiến Mary Sue xuất hiện từ fan fiction.

Do vậy,
một số người viết vẫn cố tình viết Mary Sue về bản thân mình và những
người mình yêu quí. Một số người viết khác vô tình viết Mary Sue, khi
được chỉ ra điều ấy, đã tự chỉ rõ điều ấy thay vì dấu tác phẩm Mary Sue
đó đi. Họ ghi rõ đây là một Mary Sue và lời cảm ơn cho người độc giả đã
chỉ điều đó ra cho họ như một phương cách để tự bảo vệ. Người viết tự
mời người đọc cùng cười với mình vì đây là một Mary Sue, biết rằng đằng
nào thì người đọc cũng sẽ cười.

Một số fan còn đi xa hơn, lập cả
những trang dành cho Mary Sue. Họ không còn cảm thấy cần phải xấu hổ về
Mary Sue nữa, họ tôn trọng cô ta, bởi vì thường cô ta là nhân vật đầu
tiên của họ.

Cùng lúc đó, những bài viết về Mary Sue, khuyên nên
tránh xa Mary Sue vẫn tiếp tục ra đời. Nhiều người đọc vẫn tiếp tục chê
trách và chỉ trích Mary Sue. Những người viết đã rời khỏi bước ban đầu
vẫn tiếp tục tìm cách xây dựng nhân vật của mình càng thật càng tốt. Họ
đang bỏ rơi dần Mary Sue.

End #2

May be more, or not, I'm not sure yet.

Real People fic, lằn ranh mỏng giữa được phép và không được phép.
#3 in the Writing is an art, writing is a skill Series.
By Kal Kally

Fan
fiction là những câu chuyện giả tưởng lấy nhân vật là những nhân vật có
sẵn. Fan fiction rất phổ biến, có thể nói là quá phổ biến, những tác
giả có nhân vật của mình được viết thành fan fiction cũng không thể
hiện họ cảm thấy quyền lợi của mình bị xâm phạm vì nhân vật của họ bị
sử dụng mà không được sự đồng ý. Lý do chủ yếu là do fan fiction được
viết với mục đích phi lợi nhuận, và một phần nào đó, số lượng những fan
stuff của một bộ truyện đi kèm với ấn tượng về sự phổ biến và được yêu
thích của nó. Nhưng riêng đối với Real People fic, thể loại này không
được sự ưu ái đến thế.

Khi đã viết một fic Real People và không
đặt nó trong một bối cảnh hoàn toàn AU, thì không thể nói là nó chỉ là
fic, và nó không gây ra ảnh hưởng gì hết trong đời thực. Điều đúng là
fic chỉ là fic, mọi điều trong fic chỉ là giả tưởng và không có thực.
Điều sai là coi cứ giả tưởng là có thể viết về mọi thứ. Ngay cả trên
net, những fic real people cũng rất hạn chế. Fic Real People chủ yếu
viết về những người nổi tiếng như những ban nhạc hoặc ngôi sao điện
ảnh.

Hầu hết trong các trang fic lớn đều không cho phép Real
People fic. Trong những bài viết của những người viết fiction nói chung
chuyên nghiệp điều khuyên không nên đi vào Real People fic. Tại sao vậy?

Điều
thứ nhất là nội dung. Mỗi con người là một thực thể riêng biệt và độc
nhất vô nhị trong cái thế giới này. Những suy nghĩ và hành động của họ
thậm chí đôi khi ngay cả họ cũng không đoán trước được. Bạn không thể
đoán được họ nghĩ gì, làm gì. Trong fan fiction về những nhân vật có
sẵn và cũng là sản phẩm của trí tưởng tượng, bạn có bắt họ làm gì, suy
nghĩ như thế nào thì cũng không dẫn tới sai tính cách, nếu bạn biết thể
hiện một cách logic. Nhưng người thật lại khác. Sự đa dạng trong cách
nghĩ và tính cách của mỗi người là một trở ngại vô cùng lớn đối với fan
fiction.

Điều thứ hai là riêng tư. Real Peole fic là một đề tài
rất nhạy cảm. Có những ranh giới mà bạn không thể vượt qua. Có những sự
thật bạn biết, nhưng nếu bạn đưa vào fic, thì bạn sẽ bị coi là xâm phạm
vào đời tư của người khác. Có những điều chỉ là giả tưởng, nhưng nếu
bạn đưa vào fic, thì bạn sẽ bị coi là xúc phạm, đặt điều hoặc bôi nhọ
người khác. Cả hai đều này đều được coi là vi phạm pháp luật, lại một
điểm yếu nữa của Real People fic.

Cũng tương tự với điều này là
quyền lợi. Trong khi chính sự hợp pháp của fan fiction dựa trên những
nhân vật tưởng tượng cũng còn nhiều bàn cãi, Real People fic càng chứng
tỏ sự nhạy cảm của nó. Liệu bạn có được quyền viết những gì bạn nghĩ về
một người có thật và còn sống hay không? Disclaimer được coi là lá chắn
cho fan fiction và fan zine. Nhưng câu disclaimer là nhân vật trong fic
không thuộc về tôi mà thuộc về người tạo ra họ không còn được áp dụng,
vì không ai sở hữu một người thật.

Một trang fan fiction lớn và
nổi tiếng nhất trên mạng là Fan fiction.net đã buộc phải đóng một số
Category như về Ban nhạc, diễn viên. Tôi vẫn còn nhớ tất cả những sự
phản đối và ủng hộ quyết định đó khi ấy. Nhưng cuối cùng, quyết định ấy
vẫn được thi hành. Những vụ kiện tụng xung quanh Real People fic không
phải là ít, thậm chí khá nhiều. Một khi người là đối tượng của một Real
People fic cho rằng mình đã bị xúc phạm, xâm phạm đời tư, thì người đó
hoàn toàn có quyền yêu cầu sự bảo hộ của Pháp luật.

Chính vì
vậy, Real People fic thường bị hạn chế, và bị một số người ác cảm. Real
People fic thường có thể được phổ biến giữa những nhóm những người có
quan hệ thân mật, đủ để hiểu khi viết, không ai có ác ý; đủ để chấp
nhận những gì mình không ưa lắm trong fic và bỏ qua nếu có gì vượt quá
ranh giới. Thường, Real People fic loại này còn được dùng để thể hiện
tình cảm của những người trong một nhóm. Nhưng ngay cả lúc đó, nội dung
của Real People fic vẫn phải được cân nhắc kỹ càng. Chỉ là một fic,
nhưng nếu bạn bị viết thành một đứa đểu cáng, phản bội bạn bè, là một
tên sát nhân máu lạnh giết người không gớm tay thì fan fic đã chẳng còn
là chuyện của một câu truyện giả tưởng nữa, phải không?

Một dạng
Real People fic nữa là lấy tên, và dựa theo người thật, nhưng bối cảnh
hoàn toàn giả tưởng như cổ tích, yêu quái... đồng thời có nhiều sự
chỉnh sửa như về hình dạng, tính cách, quá khứ, bối cảnh, nói chung là
liên hệ với đời thật hầu như hoàn toàn là zero. Loại Real People fic
này được chấp nhận hơn, và đôi khi khi một fic phát triển đến một mức
nào đó thì hoàn toàn tách ra khỏi bóng dáng của người thật được chọn
làm nhân vật kia và nó bắt đầu mang hơi hướng của Original Fiction.

Nói
chung, fan fiction được coi là một thứ được sáng tạo ra bởi các fan
thực sự. Chỉ riêng có Real People fic phần lớn không được coi là như
thế. Mặc dù tôi luôn ủng hộ fan fiction phát triển, nhưng riêng Real
People fic, tôi mong nó càng hạn chế càng tốt.

End #3.

Góc nhìn của người viết. POV - Point of View
#4 in the Writing is an art, writing is a skill Series.
By Kal Kally

Khi
viết truyện, một điều phải nghĩ tới đầu tiên là mình sẽ viết dưới góc
nhìn nào. Điều này rất quan trọng, vì nó sẽ ảnh hưởng tới toàn bộ nội
dung truyện, và đi theo bạn trong suốt quá trình viết.

Hầu hết
mọi người viết đều hiểu được sự khác biệt giữa First Person, ngôi thứ
nhất và Third Person, ngôi thứ ba, với ranh giới để phân chia hai kiểu
này là sự sử dụng từ "tôi" và "anh ấy, cô ấy". Nhưng hai loại ngôi thứ
ba thì nhập nhằng hơn.

Ngôi thứ nhất, First Person được coi là
kiểu POV (góc nhìn nhân vật) dễ viết nhất, và cũng rất khó viết được
hay. Người viết đứng ở trong đầu của nhân vật được miêu tả POV và nhìn
ra toàn bộ thế giới bằng con mắt, trái tim, lý trí và quan điểm của
nhân vật đó. Nó cho phép người đọc có thể tiếp cận với ý nghĩ và cảm
xúc của nhân vật một cách gần gũi nhất. Nó cũng cho phép những lời tự
bạch dài, hồi tưởng lại quá khứ hoặc tương lai của nhân vật kiểu như:
"Lúc đó tôi đã không biết..." hoặc "Khi tôi còn nhỏ, tôi... nhưng giờ
trở thành người lớn, tôi mới thấy..."

Đối tượng First Person có
thể là nhân vật chính, và trong một số trường hợp hiếm gặp, đối tượng
của First Person lại là nhân vật phụ. Từ con mắt của nhân vật phụ đó mà
nội dung câu truyện tiến triển. Tuy nhiên, cho dù trong trường hợp nào,
thì First Person cũng không cho phép một sự gần gũi tương tự với những
nhân vật khác. Chúng ta chỉ thấy người và cảnh vật qua nhân vật trong
POV (nhân vật được miêu tả quan điểm), nên tính chủ quan và dấu ấn của
nhân vật trong POV chi phối rất nhiều, mà dấu ấn của các nhân vật khác
lại chi phối rất ít.

Một người viết First Person tốt phải gắn
người đọc với thực tế về một sự kiện, trong khi vẫn gắn với suy nghĩ
chủ quan của một nhân vật. Đồng thời giọng kể của nhân vật phải mạnh
vào khéo léo, nếu không sẽ giống như là đọc một quyển nhật ký vậy. Viết
First Person không khó, nhưng viết First Person hay lại rất khó. Bản
thân tôi cũng phải thừa nhận, khi đọc fic, thường gặp truyện nào ở ngôi
thứ nhất thì thường bỏ qua.

Ngôi thứ ba, Third Person được chia
làm 2 loại: Ngôi thứ ba giới hạn, Third Limited, và Ngôi thứ ba thông
suốt, Third Omniscient.

Ở Third Limited, người viết đặt mình vào
đầu một nhân vật trong truyện với mức độ không gần gũi như với First
Person do sử dụng "anh, cô, hắn... " thay thế cho "tôi". Tuy nhiên,
dạng này lại gần gũi với 1 nhân vật hơn nhiều so với Third Omniscient.
Đây cũng là kiểu thường gặp nhất trong fic, là mức độ chuyển giao giữa
First Person và Third Omniscent. Nó cho phép người đọc có thể nhìn từ
nhiều hơn một nhân vật, cho phép một lượng thông tin lớn hơn về sự kiện
so với First Person, và về tình cảm và ý nghĩ so với Third Omniscent.

Nhưng
để sử dụng Third Limited thành công và không lấn sang Third Omniscent,
cần luôn chú ý mình đang viết POV của nhân vật nào. Điều đầu tiên cần
nhớ là nhân vật trong POV không thấy được bản thân mình.

Chẳng hạn khi viết về POV của Kurama:


'Kurama nhìn thẳng vào mắt Hiei bằng đôi mắt xanh lấp lánh tuyệt đẹp hút hồn người.'


Kurama
không thể tự nhìn mắt mình để biết nó lấp lánh thế nào, và chắc chắn sẽ
không tự phụ cho rằng mắt mình tuyệt đẹp hút hồn người.

Một đoạn như sau sẽ khá hơn nhiều:


'Kurama nhìn thẳng vào mắt Hiei, biết rằng đôi mắt xanh của mình luôn làm Hiei rung động.'


Trong
khi sử dụng Ngôi thứ ba giới hạn, Third Limited này cũng nên hạn chế sử
dụng quá nhiều POV của các nhân vật khác nhau trong một cảnh, đặc biệt
tránh thay đổi POV liên tục. Đã chọn đứng trong đầu 1 hoặc tối đa là 2
nhân vật trong 1 cảnh thì hãy theo nhân vật đó cho đến hết cảnh. Nếu
không kết cục sẽ là: "Đầu nhô ra liên tục, vị độc giả tội nghiệp quay
qua quay lại cũng liên tục đến sái cả cổ để xem mình đang ở trong cái
đầu nhân vật nào."

Third Omniscient, Ngôi thứ ba thông suốt, là
khi người viết đứng ở ngoài truyện đóng vai trò là Thượng Đế, có thể
nhìn vào ý nghĩ và tình cảm của mọi nhân vật. Nó rất khó viết, vì nó
đòi hỏi người viết phải nắm vững về tâm lý con người, và có thể diễn tả
nó một cách thoải mái và dễ dàng. Nó cũng đòi hỏi một giọng kể mạnh.
Third Omniscient cho phép xâm nhập vào mọi ý nghĩ, động cơ của nhân
vật, thoải mái nhận xét về nhân vật, sự kiện và thông tin về tất cả mọi
sự kiện và hành động.

Nhưng kiểu POV này không cho phép sự gần
gũi với nhân vật như cả hai First Person và Third Limited. Luôn có một
bức tường cản vô hình giữa người đọc và nhân vật, khiến người đọc và cả
người viết rất khó ở vị trí của một nhân vật, mà ở vị trí của một người
ngoài cuộc theo dõi câu chuyện.

Kiểu POV này là công cụ đắc lực
cho những truyện có nhiều nhân vật đều được thể hiện sâu, là một sự hạn
chế đối với những truyện ngắn kiểu PWP, và là cái lỗ để chôn những
truyện không tình tiết, những truyện thuần nội tâm.

Còn một kiểu POV nữa không phổ biến lắm, và cực khó là Ngôi thứ 2.

Đây là một đoạn truyện kiểu này, nói về Hiei (YYH):


'Đau.

Tội lỗi ẩn mình trong sự bỏng rát và cái đau đỏ máu.


Máu chảy dọc chân ngươi, ngươi vẫn nằm trong yên lặng, đôi mắt đỏ rực
vô hồn và lạnh như băng. Cả cái cơ thể nhỏ bé của ngươi vẫn còn đau
nhức khi đêm buông mình trên mặt đất. Không ai quan tâm, không ai muốn
nghe, không ai muốn thấy, thậm chí chỉ là liếc mắt qua.

Không ai đến giúp. Không ai bận tâm. Trong khoảng khắc im lìm ấy, ngươi chợt nghĩ về người đã sinh ra ngươi. Bà sẽ nghĩ gì về ta đây?
ngươi nghĩ thầm, giọt lệ đầu tiên chảy dài trên má. Ngươi không muốn
khóc, nhưng thậm chí ngay cả sự tự kiềm chế của ngươi cũng không thể
cho ngươi điều mà ngươi muốn. Công lý luôn mù, và ngươi cũng thế. Ngươi
muốn khóc. Ngươi muốn trở về với mẹ của ngươi.'


Hầu như
không thể áp dụng kiểu này vào những truyện dài. Kiểu này là cố ý biến
người đọc thành nhân vật, từ đó nhân lên nhiều lần hiệu quả của những
cảm xúc và biến cố xảy ra đối với nhân vật. Tuy nhiên phải luôn thận
trọng với nó, vì nó là con dao hai lưỡi. Hiệu quả cảm xúc của nó rất
lớn, nhưng nếu không biết cách dừng đúng lúc sẽ gây ra phản cảm rất
mạnh.

Tất cả những loại POV trên đều có ưu và nhược điểm. Người
viết phải chọn kiểu nào hợp với mình nhất. Thường thì một người viết
thực hiện sự lựa chọn này một cách vô thức, cứ bắt đầu viết và tự khắc
sẽ rơi vào một kiểu nào đó.

Rắc rối xảy ra khi một người cố nhập
Ngôi thứ ba giới hạn, Third Limited và Ngôi thứ ba thông suốt, Third
Omniscient lại, cuối cùng kết quả là một mớ lộn xộn. Có những người
viết thành công ở khoảng giữa của hai loại POV này như nhà tiểu thuyết
lịch sử Mary Renault, nhưng nó đòi hỏi kỹ năng và đôi khi cả tài năng
rất lớn. Nhập hẳn Third Omniscent và Third Limited chỉ khiến độc giả
luôn phải vòng đi vòng lại câu chuyện của bạn để xem mình đang theo dõi
POV của nhân vật nào. Một vài lần còn chấp nhận được, nhưng truyện vài
chục chương mà lúc nào cũng thế thì thật mệt mỏi và bực bội.

Chuyển
POV trong một cảnh là có thể nhưng không nên lạm dụng. Trong cùng một
cảnh chỉ nên chuyển POV một hai lần, và giữa các POV cần chia cách hẳn
ra vài dòng để độc giả không bị rối trí. Nhưng đừng dùng các ký hiệu
ngăn cách như

***

vì đây được coi là dấu hiệu chuyển cảnh.

Cuối
cùng, luôn nhớ những luật lệ về POV là tốt, nhưng không ai trong chúng
ta muốn viết những fic cứng nhắc và không sáng tạo phải không? Vì vậy,
cho dù thế nào thì cũng hãy cố để mạch văn của mình được tự nhiên nhất,
và khi viết, hãy thử để mình ở vị trí người đọc để tự nhận xét fic của
mình.

End.

(Definitely there'll be more.)